အနာဂတ္ ဥေရာပ

ကုန္လြန္ခဲ့သည့္ ရာစုႏွစ္ ပထမ ထက္၀က္မွာတင္ ဥေရာပတိုက္သား အခ်င္းခ်င္း ကမၻာ့စစ္ပြဲႏွစ္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ ၾကျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး ဗဟိုခ်က္ခ်ာ အခန္းက႑မွ လက္လြတ္ဆံုးရံႈးခဲ့ၾကတယ္။ ရာစု ႏွစ္ရဲ႕ ဒုတိယ ထက္၀က္ပိုင္းအေရာက္တြင္ အေမွ်ာ္အျမင္ၾကီးလွသည့္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြေၾကာင့္ အၿငိဳးအေတး အာဃာတေတြကို ေနာက္ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ၾကၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဥေရာပ သမဂၢအဖြဲ႔အ

စည္းကို တည္ေဆာက္ယူႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ျပင္သစ္နဲ႔ ဂ်ာမဏီ ႏွစ္ႏိုင္ငံတို႔ၾကား အျပန္အလွန္စစ္မက္ခင္း ဖို႔ရာျဖစ္ႏိုင္ေခ် အလားအလာမရွိဘူးဆိုသည့္ ေတြးေတာစဥ္းစားခ်က္ႏွင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ soft ပါ၀ါ

အခန္းက႑ အေရးပါအရာေရာက္လာသလို ဥေရာပ စြမ္းေဆာင္ရည္ႏွင့္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မႈတို႔ေၾကာင့္ စု စည္းၾကီးထြားလာၿပီး ဥေရာပသမဂၢလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာခဲ့သည္။ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွ

သည္ကေတာ့ သမိုင္းကာလမွာ တန္ခိုးထြားအင္အားၾကီးေအာင္ျမင္မႈေတြဟာ ခုေနအခါမွာေတာ့ ပုစၧာသဖြယ္ျဖစ္က်န္ေနေလရဲ႕ ။

ဘတ္ဂ်က္လိုေငြျပမႈႏွင့္ တင္က်န္ေနသည့္ အေၾကြးေတြျပန္လည္ေပးဆပ္ႏိုင္ဖို႔ရာအတြက္ ၾကိဳးပမ္း

အားထုတ္ရင္း ၂၀၁၀ ေမလ ဂရိႏိုင္ငံတြင္ ဘ႑ေရးေစ်းကြက္ ပ်က္ျပားမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရ

သည္။ ဥေရာပႏိုင္ငံအတြင္းမွ အဖြဲ႔၀င္ ၁၆ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္သည့္ ေပၚတူဂီ၊ စပိန္ အစရွိသည့္ ႏိုင္ငံေတြမွ

သည္ တျခားေသာ ႏိုင္ငံေတြဆီသို႔ စတင္ကူးစက္ပ်ံ႕ ႏွံ႔လာမွာကို ထိပ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ႕ လာခဲ့ၾကသည္။

ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔ေနရသည့္ ဘ႑ေရး မုန္တိုင္းဆင္တိုက္္ခတ္ျခင္း တည္ၿငိမ္သြားဖို႔ရာအတြက္ ဥေရာပ

တိုက္အတြင္းရွိ အစိုးရေတြသည္ ဥေရာပ ဗဟိုဘဏ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရံပံုေငြအဖြဲ႔အစည္းသို႔

ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၇၀၀ အေဆာတလ်င္ ေထာက္ပ့ံကူညီမႈေပးရန္ တုန္႔ျပန္မႈေတြ စီ္စဥ္တက် လုပ္

ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ အေရးေပၚကူညီေထာက္ပ့ံမႈေတြျဖင့္ ယာယီကုစားႏိုင္ေသာ္ျငား ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ

ေစ်းကြက္ကို ၾကံ့ၾကံံ့ခံရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ဆိုတာကေတာ့ ေသခ်ာေရရာျခင္းမရွိလွပါဘူး။ အီးယူ က်ဆံုးျခင္းသည္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ဆံုးရံႈးမႈၾကီးသက္သက္မဟုတ္ပဲ အီးယူပါ က်ဆံုးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊

ၿပီးခဲ့သည့္ လ ဂ်ာမဏီ အဓိပတိ အန္ဂ်ယ္လာ မာကဲလ္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာသြားခဲ့သည္။ ေငြေၾကးဆိုင္

ရာ ေပါင္းစည္းမႈသည္ အကန္႔အသတ္အေနျဖင့္သာ ရွိေနခဲ့သည့္အတြက္ ဥေရာပ သမဂၢအေနျဖင့္ မ လႊဲမေသြ အကန္႔အသတ္ေတြႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔လာရႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္။ ဥေရာပ သမဂၢ အမွတ္အသား သရုပ္ထက္စာရင္ အမ်ဳိးသားေရးဆိုင္ရာ ၀ိေသသေတြက ပိုၿပီးခၽြန္ျမေနေသာ္ျငား အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီး ပြားအတြက္ အတိတ္ကာလ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေတြကို ေမ့ေပ်ာက္ခ်ဳိးႏွိမ္ၿပီး ဆယ္္စုႏွစ္ ေျခာက္ခုတာကာလထိ ေပါင္းစပ္စုစည္းထားႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။

ဥေရာပတိုက္အတြင္းရွိ ႏိုင္ငံအားလံုး တစုတေ၀းတည္း ေပါင္းစပ္စုစည္းၿပီး.ခိုင္မာေတာင့္တင္းသည့္

ဥေရာပ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ယူႏိုင္မွာျဖစ္သည္။ မူ၀ါဒဆိုင္ရာ အေျပာင္းအလဲ

အျဖစ္ ဥေရာပ တရားဥပေဒခံုရံုးမွာ အဖြဲ႔ ၀င္ႏိုင္ငံအျဖစ္ လက္ခံၿပီး တရား၀င္ ေပါင္းစပ္စုစည္းျခင္းျဖင့္ အင္အားေတာင့္တင္းခိုင္မာလာမွာျဖစ္သည္။ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ က႑ေတြမွာ

တသားတည္းေပါင္းစည္းဖို႔ရာအတြက္ေတာ့ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနသည့္တိုင္ အခရာက်သည့္ ႏိုင္ငံ

ျခား ဆက္ဆံေရးေတြမွာ ဥေရာပအေနျဖင့္ ေခါင္း ေဆာင္တဦးကို ပံုေဖာ္ဖန္တီးတည္ေဆာက္ေနစဥ္

ကာလေတြမွာ ႏိုင္ငံျခားေရးရာႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြ တသားတည္း ေပါင္းစည္းႏိုင္ေရး

ကိစၥေတြမွာေတာ့ ျခြင္းခ်က္အေနျဖင့္ ၾကြင္းက်န္ေနတုန္းပါပဲ။ ဆယ္စုႏွစ္တာကာလ အမ်ားစုမွာ ဥေရာ

ပ အေနျဖင့္ အလြန္အကၽြံ အေကာင္းျမင္၀ါဒႏွင့္ အဆိုးျမင္၀ါဒၾကားမွ လမ္းေၾကာင္းတခုဆီသို႔ ခုေနကာ

လမ်ားမွာ ေရြးခ်ယ္ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ အီးယူအေနျဖင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည့္ Lisbon သေဘာတူညီခ်က္ေၾကာင့္ (ကနဦးကာ

လေတြမ်ားမွာ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္အျဖစ္ လူသိမ်ားထင္ရွား) ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး

ဇာတ္ခံုမွာ ဇာတ္ေဆာင္တဦးအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိေအာင္ ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ အင္အားၾကီး စူပါပါ၀ါအျဖစ္သို႔ တက္လွမ္းလာသည့္ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႔ေၾကာင့္ အသစ္ျဖစ္ထြန္းထြက္ေပၚ

လာသည့္ ကမၻာ့ပထ၀ီ ႏိုင္ငံေရး အစီအစဥ္သစ္တြင္ ဥေရာပ အေနျဖင့္ လႊမ္းမိုးၾကီးစိုးဖို႔ရာ အခြင့္သာ

ႏိုင္ဖြယ္မရွိေခ်။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ကိုေပေဟဂင္ သေဘာတူညီ

ခ်က္ဆိုင္ရာ အစည္းအေ၀းတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ တရုတ္ ဦးစီးက်င္းပခဲ့ၾကၿပီး အိႏၵိယ၊ ဘရာဇီးႏွင့္ ေတာင္အာဖရိကမွ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဖိတ္ၾကားခဲ့ေသာ္ျငား ဥေရာပ ပါ၀င္ျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ မ်ားမၾကာမီ

လတ္တေလာ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရသည့္ ဘ႑ေရးဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္းတြင္ ဥေရာပဇံုအတြင္း ေငြ

ေၾကးဆိုင္ရာ ေပါင္းစည္းျခင္း အကန္႔အသတ္ေတြေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာသည့္ျဖစ္စဥ္ေတြေၾကာင့္ အနာဂတ္ အီးယူ အခန္းက႑အတြက္ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာခဲ့တယ္။

အီးယူ အနာဂတ္က ဘာလဲ။ ေနရာတိုင္းလိုလိုမွာ ဥေရာပ တေခတ္ကုန္ဆံုးျခင္းနဲ႔ တခ်ဳိ႕ေသာအ

ေၾကာင္းခ်င္းရပ္ေတြဟာျဖင့္ ဥေရာပ အနာဂတ္ကို ၀န္ပိေစႏိုင္သည္ဆိုတဲ့ စကားသံေတြကို ၾကား

ႏိုင္ဖြယ္ရွိတယ္လို႔ စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြ ထုတ္ႏွဳတ္ေဖာ္ျပထားတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာ

ဥေရာပ အေနျဖင့္ ကမၻာ့လူဦးေရ ေလးပံုတပံုကို တာ၀န္ယူထားႏိုင္ခဲ့တယ္။ လာမည့္ ၂၀၆၀ ခုႏွစ္

တြင္ ၆ ရာခိုင္ႏွဳန္းေလာက္ကိုသာ တာ၀န္ယူႏိုင္္မွာျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ဒီအထဲကမွ သံုးပံုတပံုနီးပါးဟာ အ

သက္ပိုင္းအားျဖင့္ ၆၅ ႏွစ္အထက္ရွိသူေတြသာလွ်င္ျဖစ္တယ္။ ဥေရာပ အေနျဖင့္ ဆိုးရြားသည့္ ဖြား

ေသႏွဳန္းဆိုင္ရာ ျပႆနာရပ္ေတြကို ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔လာရႏိုင္ဖြယ္ရွိေသာ္ျငားလည္း ပါ၀ါႏွင့္ လူဦးေရ

ဆိုင္ရာ အခ်ဳိးအစား အျပန္အလွန္ဆက္စပ္မႈ သိပ္မရွိျခင္းႏွင့္ သမိုင္းကာလတေလွ်ာက္လံုးဆိသလို ု

ဥေရာပ က်ဆံုးခန္းဆိုသည့္ မွန္းဆခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။

၁၉၈၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြမွာ သေဘာထားတင္းမားျခင္းႏွင့္ က်ဆံုးပ်က္ဆီးျခင္းေတြရွိခဲ့သည့္တိုင္ ဆယ္

စုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာပင္ ၾကီးမားသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ အဖြဲ႔စည္းဆိုင္ရာ ေပါင္းစပ္တိုးတက္မႈေတြရ

ရွိခဲ့တယ္လို႔ အကဲျဖတ္ေတြ သံုးသပ္ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းအေတာ္မ်ားမ်ား ယိုယြင္း

အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းဆိုက္ေရာက္ျခင္းအေပၚ ဥေရာပရဲ႕ ပါ၀ါကိုခြဲေ၀သံုးစြဲျခင္း၊ အမ်ားသ သေဘာညီ လက္ခံထားရွိခ်က္ေတြအေပၚ လိုက္ေလ်ာညီေထြမႈရွိစြာ က်င့္သံုးျခင္းႏွင့္ ပဋိပကၡဆိုင္ရာ ျပႆနာရပ္ေတြကို ျပန္လည္ေျဖရွင္းျခင္း အစရွိသည့္ နည္းနာမ်ားျဖင့္ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ေဆာင္သည့္အ

တြက္ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳေနရသည့္ ကမၻာေလာကအတြင္း ကြန္ယက္သဖြယ္ဆက္စပ္ေနသည့္ ျပႆနာရပ္ေတြ ေလ်ာ့ပါးလာတယ္။ သမရိုးက် မဟုတ္သည့္ အေတြးအေခၚအယူအဆေတြနဲ႔ ဥေရာပ

ျဖတ္သန္းေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ဥေရာပ သမဂၢ ႏိုင္ငံျခား ဆက္ဆံေရး ညႊန္ၾကားေရးမွဴး မာက့္ခ္ လီယိုနတ္ ေျပာဆိုသြားခဲ့တယ္။ အနာဂတ္ကို မွန္းဆတြက္ခ်က္ရာတြင္ အားနည္းခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း၊ ေရွးရိုး ဥပေဒသ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေဘာင္အတြင္းမွ မရုန္းထြက္ႏိုင္ျခင္း၊ စစ္ေရး ပါ၀ါႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အစီ အမံံမ်ားတြင္ လိုလားႏွစ္သက္မႈ အလ်ဥ္းမရွိျခင္းႏွင့္ အရပ္ရပ္ စီးပြားေရး ယိုယြင္းခၽြတ္ၿခံဳက်ျခင္း အစရွိ

သည့္ ၀ိေသသ လကၡဏာရပ္ေတြျဖင့္ ခ်ိန္ထိုးႏွဳိင္းဆၾကည့္ေသာ္ အရင္းခံျပႆနာရပ္သည္ကား ဥေရာပ မဟုတ္ဘဲ ပါ၀ါ အေပၚလက္ခံနားလည္ထားသည့္ ေရွးရိုးစြဲအေတြးအေခၚရပ္ေတြေၾကာင့္သာ

လ်င္ျဖစ္သည္။

ဥေရာပ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕သီးျခား၀ိေသသ သေဘာေဆာင္ျခင္းႏွင့္ စုစည္းသည့္အသြင္သ႑ာန္ရွိျခင္းတို႔

သည္ hard ပါ၀ါမွွ soft ပါ၀ါသို႔ ကူးေျပာင္းၿပီး ကမၻာတ၀ွမ္းသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လႊမ္းမိုးရာတြင္ အေမရိကန္ထက္စာ လ်င္ပိုမို စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ အင္ဒရူး မိုရက္ဆစ္ ေကာက္ခ်က္

ခ်သံုးသပ္ထားတယ္။ ၁၉ ရာစုႏွစ္တြင္းျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းအေပၚ အေျချပဳတည္ေဆာက္ထားသည့္ သူ႔ရဲ႕အ

ဆိုးျမင္ ေရွ႕ျဖစ္ေဟာတြင္ ပါ၀ါႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ေနသည့္ ကမၻာ့သံယံဇာတ ရင္း ျမစ္္အားလံုးကို ခြဲတမ္းခ်ရာတြင္ တိုင္းျပည္အမ်ားစုသည္ သူႏိုင္ကိုယ္ရႈံး ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေတြမွ ရုန္းထြက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေၾကာင္း

ေကာက္ခ်က္ခ်သံုးသပ္ထားသည္။ ဒါတင္မက စစ္ေရးအသံုးစရိတ္ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းရွိသည့္ တရုတ္၊ ၃ ရာ ခိုင္ႏွဳန္းရွိသည့္ ရုရွ၊ ၂ ရာခိုင္ႏွဳန္းရွိသည့္ အိႏၵိယႏွင့္ ၁.၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းသာရွိသည့္ ဘရာဇီးတို႔ႏွင့္ ယွဥ္ၿပီး စစ္ေရးအသံုးစရိတ္ ၂၁ ရာခိုင္ႏွဳန္းရွိသည့္ ဥေရာပသည္ စစ္ေရးပါ၀ါတြင္ ကမၻာ့ဒုတိယအဆင့္ေနရာ

တြင္ရွိေနေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့သည္။ ဥေရာပ သမဂၢ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြထဲမွ ေထာင္ေပါင္းမ်ား

စြာေသာ စစ္သည္ေတြသည္ မိခင္တိုင္းျပည္ျပင္ပျဖစ္သည့္ ဆီးရီးယား လီယြန္၊ ကြန္ဂို၊ အိုင္ဗရီကို႔စ္၊

ခ်က္ဒ္၊ လက္ဘႏြန္ႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ စစ္ေရးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကသည္။ စီးပြား

ေရး ပါ၀ါတြင္လည္း ဥေရာပသည္ ကမၻာ့အၾကီးမားဆံုးေစ်းကြက္ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ကမၻာ့ကုန္သြယ္မႈ ၁၇ ရာ

ခိုင္ႏွဳန္းကိုခ်ဴပ္ကိုင္ထားႏိုင္ျခင္းတို႔သည္ ၁၂ ရာခိုင္ႏွဳန္းသာ ကိုယ္စားျပဳေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္

စုႏွင့္ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ဖို႔ျဖစ္သလို ကမၻာတ၀ွမ္းရွိ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားသို႔ ေထာက္ပံ့ေရးအကူအညီ ထက္၀က္နီးပါးေပးေနေသာ ဥေရာပႏွင့္ ၂၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းသာ ေထာက္ပ့ံကူညီမႈျပဳႏိုင္ေသာ အေမရိကန္

တို႔ကို ခ်ိန္ထိုးႏိွဳင္းဆၾကည့္ဖို႔ျဖစ္တယ္။ ဒီျဖစ္ႏိုင္ေခ် စြမ္းပကားအားလံုး အရာမထင္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေသ

ခ်ာေရရာျခင္းမရွိေသာ္ျငား ဥေရာပအေနနဲ႔ အခရာက်လွသည့္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာရပ္ကို အေဆာတလ်င္ ေျဖရွင္းျခင္းမျပဳလ်င္ ယံုၾကည္မႈေတြၿပိဳလဲပ်က္စီးမွာ ဧကန္မလြဲပဲ။ ဥေရာပ အေတြ႔အ

ၾကံဳနဲ႔ ဒီျပႆနာရပ္ေတြကို ေအာင္ျမင္စြာ ျဖတ္ေက်ာ္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကေလရဲ႕။

Reference: The Future of Europe

The Korean Times

June 14, 2010

Joseph S. Nye